DÖRDÜNCÜ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI 1979-1983 DEMİR ÇELİK SANAYİİ

DÖRDÜNCÜ BEŞ YILLIK KALKINMA PLANI

1979-1983

XV.DEMİR ÇELİK SANAYİİ

s.583

1. ÜÇÜNCÜ PLAN DÖNEMİNDE GELİŞMELER :

1959. III. Plan döneminde demir - çelik sektörünün yatırım uygulamaları ve üretimi plan hedeflerinin gerisinde kalmıştır.

1960. Buna karşın toplam sıvı çelik talebi III. Plan döneminde yılda ortalama % 16,5 artmış, böylece III. Plan döneminde demir - çelik ürünlerine olan toplam talep yıllık ortalama % 15,7'lik bir hızla gelişmiş ve 1962 yılında 24,1 Kg olan kişi başına sıvı çelik tüketimi 1977 yılında 119,9 Kg'a yükselmiştir.

1961. III. Plan döneminde sıvı çelik üretimi 1,5 milyon tondan 1,9 milyon tona çıkmış, üretimdeki artış oranı yılda ortalama % 5,1 olmuştur. Ham demir üretiminde plan hedeflerinin % 46,3'üne, sıvı çelik üretiminin ise % 41'ine ulaşabilmiştir. Böylece; 1962'de 10,1 Kg. olan kişi başına sıvı çelik üretimi, 1977'de ancak 46 Kg.'a çıkmıştır. (Tablo 352).

1962. Bu dönemde uzun ürünler yurt içi talebi plan hedeflerinin üstünde, yılda ortalama % 16,5 hızla artarken, özellikle madeni eşya ve otomotiv sanayilerinde yaygın olarak kullanılan yassı ürünler talebinde artış % 15,5 olmuştur.

1963. Yıllık ortalama artış hızı % 16,5 olan uzun ürünler üretiminde plan hedefleri aşılmış üretim 797.000 ton’dan 1,7 milyon ton’a çıkmıştır. Aynı dönemde talep 949.000 ton’dan, 2,1 milyon ton’a yükselmiştir.

1964. III. Plan dönemi başında işletmeye alınması gereken İSDEMİR'in ilk bölümü plan döneminin sonuna kalmış, bu gecikme nedeniyle birinci tevsiatın bitirilmesi IV. Plan dönemine kaymıştır. Ereğli Demir - Çelik Tesisleri’nin 1975 yılında üretime geçirilmesi öngörülen birinci tevsiatının gecikmesi sonucu, yassı ürünler üretiminde 1977 yılı plan hedeflerinin ancak % 64'ü gerçekleşmiş ve aynı sürede yassı ürünlerde talep 711.000 ton’dan 1,5 milyon ton’a çıkmıştır. Üretim ise aynı dönemde yılda ortalama % 5,3 artarak 711.000 ton’dan 910.600 ton’a yükselmiş ve arz - talep dengesinde büyük bir açık olmuştur.

1965. Oluşan üretim açığı; geri teknolojili, küçük ölçekli ve yüksek üretim maliyetli haddehanelerde dışalım kaynaklı yan ürünler işlenerek karşılanmıştır. Bu nitelikteki küçük tesisler özendirilmemelerine karşın hızla artmıştır.

1966. III. Plan döneminde, dikişli boru üretiminde önemli kapasite artışları sağlanmış ve plan hedefleri aşılmıştır. Vasıflı çelikte ise beklenen gelişmeler sağlanamayarak plan üretim hedeflerinin ancak % 42,5'i gerçekleşmiştir. Çelik döküm ve pik dökümde önemli gelişmeler olmuş ve planın üretim hedeflerine erişilmiştir.

1967. Üretim yetersizliği sonucu, dışalım gereksinimi hızla artmıştır. Özellikle son üç yılda demir - çelik dışalım fiyatlarının üretim fiyatlarından düşük oluşu spekülatif dışalıma neden olmuş ve 1972 yılında. 4,6 milyar lira olan demir - çelik dışalımı, 1977 yılında 11,6 milyar liraya çıkmıştır.

1968. Optimal ölçekli ve ileri teknoloji entegre tesislerin üretime zamanında geçirilememesi sonucu, ticari çelik üretimine yönelmiş küçük ölçekli elektrik ark ocaklı tesisler kurulmuştur. Bu tesislerin kapasite kullanım oranları ortalama % 60 dolayındadır ve üretim maliyetleri çok yüksektir. Bu nitelikteki özel sektör çelik üretim tesisleri vasıflı çelik üretimine yönlendirilememişlerdir.

1969. Entegre tesislerin girdisi olan demir cevherinin ortalama tenöründe ve kok kullanımında, plan hedeflerine ulaşılamaması üretimi olumsuz yönde etkilemiştir. Entegre demir - çelik sanayii tesislerinde III. Plan döneminde önerilen kurumsal örgütlenme gerçekleştirilmemiştir.

2. HEDEFLER :

1970. IV. Plan döneminde, inşaat ve yatırım malları sektörlerindeki gelişmeler sonucu, toplam demir - çelik ürünleri yurt için talebinin yılda ortalama % 14,5 artarak 9,0 milyon tona çıkması beklenmektedir. (Tablo 353).

1971. İnşaat ve konut sektörlerinin girdisi olan uzun ürünlerde yurt içi talebin yılda ortalama % 11,4 artarak, 1983 yılında 3,9 milyon tona ulaşması öngörülmüş ve demiryolu ulaştırmasındaki gelişmelere koşut olarak, demiryolu malzemeleri yurt içi talebindeki yıllık ortalama artış hızının % 22,9'a yükseleceği tahmin edilmiştir.

1972. IV. Plan döneminde, yassı ürünler yurt içi talebinin yılda ortalama % 16,5 gibi bir hızla gelişerek 1,7 milyon tondan 3,6 milyon tona erişmesi beklenirken 1978 yılında toplam çelik ürünleri talebi içindeki payının % 38,9'dan 1983 yılında % 43,5'e çıkacağı varsayılmıştır.

TABLO: 352 – Demir Çelik Sektörü Üretimi

Miktar : Ton

(1978 Yılı Fiyatları Milyon TL.)

	Gerçekleşme		Gerçekleşme		Yıllık Ort. Artış   %	Üçüncü Plan Hedefi 1977		Yıllık Ort.    Artış   %					4.Plan Yıllık Artışı  %
	1972		1977						1978		1983
Mallar	Miktar	Değer	Miktar	Değer					Miktar	Değer	Miktar	Değer
Metalurjik Kok	1246		1643		5,6				2061		4733		15,6
Ham Demir (1)	1258		1615,5		5,6	3488		22,6	2420		8450		28,4
Döküm Piki	123		401,9		27,7	228		13,1	316		782		18,8
Sıvı Çelik (2)	1481		1901,7		5,1	1640		25,8	3057		9386		25,1
Kişi Başı Ham Demir	33,9		30,3		3,0	83,4		18,7	53,7		167,7		25,5
Kişi Başı Sıvı Çelik	39,9		46,0		2,8	110,9		22,8	67,9		169		20,0
UZUN ÜRÜNLER (3)	(737)	(8451,9)	(1739,1)	(1813,1)	(16,5)	(1535)	(15336,5)	(12,6)	(2194)	(21538)	(4055)	(40246)	(13,2)
Çubuk	530	5114	1255	12110	11,8	887	8559,5	10,81	559,5	15049	2630	25958	11,5
Profil	152	1532,9	313,6	3158,5	15,8	413	4192	22,2	440,5	4405	816	9297	16,1
Demiryolu Malz.	25	275	6	66	24,83	49	539	14,4	10	110	135	1485	68,2
Tel	90	1530	164,5	2796,5	12,8	186	2046	3,9	184	2024	319	2506	11,6
YASSI ÜRÜNLER (4)	(711)	(9508)	(910,6)	(12325,3)	(5,3)	(1413)	(18542)	(14,2)	(1269)	(17149)	(2793)	(35889)	(15,8)
Levha	130	1547	169	2011	5,4	259	3082	14,7	197	2344	472	5622	19,1
Sıcak Sac	130	1365	163,7	1713,8	4,7	205	2184	9,8	218	2289	511	3853	10,9
Soğuk Sac	194	2328	195,4	2344	0,1	1533	6396	22,4	3320	3934	735	8520	17,2
Kaplamalı Sac	29	434	39	624,6	6,1	47	752	10,1	48	763	84	1344	11,8
Teneke	78	1404	66	1103	3,29	136	2448	11,7	90	1620	197	3546	16,9
Dikişli Boru	150	2400	277,5	4440	13,1	230	3680	8,9	384	6144	794	12704	15,6
DİĞER ÜRÜNLER	(314)	(3537)	(575)	(7381)	(15,9)	(693)	(9746)	(22,4)	(594)	(6901)	(1487)	(21415)	(25,4)
Vasıflı ve özel(5)	72	1440	102	2040	7,2	240	4800	27,2	111	220	522	10460	36,3
Dikişsiz Boru (7)	-	62	1	612	-	54	1404	-	17	442	79	2054	35,9
Çelik Döküm	23	345	63	945	22,3	50	750	16,8	73	1895	155	2445	17,4
Pik Döküm (6)	219	1752	348	2784	9,7	349	2732	9,7	393	3144	731	6543	15,4
TOPLAM ÜRÜNLER	(1822)	(21396,9)	(3224,7)	(37037,3)	(11,9)	(3641)	(43624,5)	(15,2)	(4057)	(45638)	(8335)	(97550)	(16,4)

(1) Toplam Yüksek Fırın Üretimini yansıtmaktadır.

(2) Çelik dökümde kullanılan sıvı çelik dahildir.

(3) İthal Malı kütük, blum ve filmaşinden haddelenerek üretilen ürünler dahildir.

(4) İthal malı slab, platina, saç taslağı ve boru bandı ve şeritlerden ürünler dahildir.

(5) Yüksek Karbonlu (ST 70 dahil) veya alaşımlı çelikler olup, tümü uzun ve dövme ürünlerdir (Dikişsiz borular dahil değildir)

(6) Pik, sfero, temper döküm ile pik boruları kapsamaktadır.

(7) Yaklaşık %20 si vasıflı veya özel çelik kalitesindedir.

TABLO: 353 – Dördüncü Plan Döneminde Demir-Çelik Sektörü Ürünleri Yurt İçi Talebi

(1978 yılı Fiyatları)

Miktar : Bin Ton

Değer : Milyon TL.

	Gerçekleşme		Gerçekleşme		Üçüncü Plan Yıllık Artışı					Dördüncü Plan Yıllık Artışı
	1972		1977			1978		1983
MALLAR	Miktar	Değer	Miktar	Değer	%	Miktar	Değer	Miktar	Değer	%
UZUN ÜRÜNLER	(949)	(9391)	(2088)	(20618)	(17)	(2301)	(22730)	(3952)	(39085)	(11,4)
Çubuklar	636	6137	1442	13915	17,7	1580	15247	2693	25937	11,2
Hafif Profil	126	1260	319	3190	20,4	355	3550	625	6250	12
Ağır Profil (1)	73	751	120	1236	10,4	133	1370	180	1854	11,7
Demiryolu Mlz.	20	220	37	407	13	48	528	135	1485	22,9
Tel	93	1581	170	2890	12,8	185	2035	319	3509	11,5
YASSI ÜRÜNLER	(711)	(9750)	(1462)	(19562)	(15,3)	(1676)	(21889)	(3600)	(47094)	(16,5)
Levha (2)	133	1547	275	3272	16,1	312	3713	779	9270	20
Sıcak Sac	107	1123	220	2310	15,5	251	2636	511	5366	15,2
Soğuk Sac	196	2352	515	6180	21,3	3585	7020	1266	15192	16,6
Kaplamalı (3)	28	448	43	688	8,9	48	768	85	1360	12,1
Teneke	74	1332	124	2232	10,8	136	2248	281	5058	15,6
Dikişli Boru	173	2768	305	4880	12	344	5504	678	10848	14,5
DİĞER ÜRÜNLER	(353)	(4493)	(629,5)	(8246)	(12,9)	(750)	(9405)	(1408)	(19876)	(16,1)
Vasıflı ve özel çelik	86	1720	188	3760	16,9	218	4360	552	10828	19,9
Dikişsiz Boru (5)	26	676	28,5	741	1,8	31	806	76	1898	18,6
Çelik Döküm	23	345	63	945	22,3	73	1095	130	1950	18,6
Pik Döküm (6)	219	1752	350	2800	9,8	393	2144	650	5200	10,5
TOPLAM ÇELİK ÜRÜNLERİ	(1795)	(21702)	(3829,5)	(4526)	(16)	(4299)	(50884)	(8260)	(100455)	(14,5)
TOPLAM ÜRÜNLER (7)	2014	23454	4179,5	48426	(15,7)	4692	54024	8960	(106055)	(14,4)
Kişi Başına Ürün Talebi	54,2		99,5		(12,9)	111,4		179		(9,9)
Toplam Sıvı Çelik (8)	2347		5038		(16,5)	5610		10786		(13,9)
Kişi Başı Sıvı Çelik	63,2		119,9		(13,4)	133,5		216		(10,1)

(1) 80 mm. veya daha büyük kesitli profiller.

(2) 4,75 mm. den daha kalın saç ve levhalar.

(3) Teneke dışında tüm galvanizli veya diğer kaplamalı saçlar.

(4) Yüksek karbonlu veya alaşımlı çelikler olup, vasıfsız dikişsiz borular dahil değildir (St. 70 kalitesindeki çelikler ve manyetik

saçlar dahildir.

(5) Yaklaşık % 20'si vasıflı veya özel çelik kalitesindedir.

(6) Pik, sfero, temper dökümleri ve pik boruyu kapsamaktadır.

(7) Nihai ürün toplamı olup, ara ürün olarak kullanışları mallar dahil edilmemiştir.

(8) Pik ve döküm hariç tüm çelik ürünleri kapsamaktadır

1973. Bu dönemde vasıflı ve özel çelik talebinin yılda ortalama % 19,9 hızla artarak, toplam talep içindeki payının % 5,0'dan % 6,6'ya çıkması, uzun ve yassı ürünler dışındaki toplam ürünler talebinin de yılda ortalama % 16,1 hızla gelişmesi beklenmektedir.

1974. IV. Plan döneminde Demir Çelik Sanayiinin 1978 yılında 490,3 milyon lira olan dışsatımının; başlıca dikişli boru, pik döküm ve profil dışsatımlarından oluşacağı ve yılda ortalama % 62,8 hızla artarak, 5.615,8 milyon liraya çıkarılması öngörülmüştür. (Tablo 354).

1975. Bu dönemde, toplam sıvı çelik üretiminin yılda ortalama % 25,1 artarak 9,4 milyon tona ulaşması ve toplam üretiminin 1983 yılında 8,3 milyon ton olması hedef alınmıştır. (Tablo 352), Bu gelişim sonucu, uzun ürünler üretimi yılda ortalama % 13,2 artarken, yassı ürünler üretimi % 15,8 ve öteki ürünler % 25,4 oranında artacaktır.

1976. Sıvı çelik üretim artışı, işletmeye alınacak yeni tesisler yanında yüksek fırınların verimliliklerinin artırılması ile de sağlanacaktır. (Tablo 355, 356, 357) VI. Plan dönemi sonunda yüksek fırın şarjının ortalama demir oranı % 61,0'a çıkarılacak ve şarj içindeki aglomere cevher oranı ise % 85’e yükselecektir. Yüksek fırınlarda kok kullanım oranları 1978'de Karabük'te 750 Kg./Ton. Ereğli'de 680 Kg./Ton, İskenderun'da ise 650 Kg./Ton iken 1983 yılında sırasıyla 700, 610 ve 600 Kg./Ton olması amaçlanmıştır.

1977. Demir - çelik tesislerindeki bu gelişmeler sonucu, demiryolu malzemeleri, levha, soğuk ve sıcak saçlar, vasıflı ve özel çelikler ile dikişsiz boruda üretim, demir - çelik sektörü ortalamasının üzerinde bir hızla artacaktır.

1978- IV. Plan dönemde demir - çelik sektöründe üretimdeki artış sonucu dışalımı yılda ortalama % 3,9'luk bir hızla azalarak 1983 yılında 1,4 milyon tona inmesi, toplam dışalımın büyük bir kısmım hurda, sfero ve temper pikleri, vasıflı ve özel çelik ile yassı ürünlerin oluşturması beklenmektedir. (Tablo 358),

1979. IV. Plan döneminde öngörülen üretim hedeflerine ulaşmak için demir – çelik sektöründe toplam 112,6 milyar liralık yatırım yapılacaktır.

1980. Kamu yatırımlarının, yaklaşık % 90,0'ı demir - çelik üretim tesislerine, % 3,0'ı dövme, kalanı ise döküm tesisleri ile yenileme yatırımlarına ayrılacaktır.

1981 Bu dönemde, 1984 yılı yarısında üretime geçecek olan uzun ürünler üretimine yönelik yaklaşık 2 milyon ton/yıl ürün kapasiteli Sivas Demir - Çelik Tesisleri’nin yapımına başlanacak, Karabük tesislerinin yenilenmesi gerçekleştirilecektir.

1982. İskenderun entegre demir - çelik tesislerinin birinci tevsiat ile yüksek fırınların yenilenmesi ve haddehanelerin 3,2 milyon ton kütüğü işleyebilecek düzeye ulaşması sağlanacak ye iş programı yassı ürünlere yönelik 4,4 milyon ton/yıl sıvı çelik kapasiteli tevsiat ile 1988 yılı sonunda, toplam 7,6 milyon ton/yıllık kapasitesine çıkarılacak şekilde yürütülecektir.

TABLO: 354 – Demir – Çelik Ürünleri Dışsatımı

Birim : (1978 Fiyatları)

Miktar : Ton

Değer : Milyon TL.

	Gerçekleşme		Gerçekleşme		Üçüncü Plan Yıllık Artışı					Dördüncü Plan Yıllık Artışı
	1972		1977			1978		1983
MALLAR	Miktar	Değer	Miktar	Değer	%	Miktar	Değer	Miktar	Değer	%
Pik						100	320	175	559,8	11,8
Çubuk	0,232	0,774	0,005	0,165	-2,7	2	20	-	-	-
Profil	0,068	1,841	0,147	3,981	16,6	0,5	13,5	111	3005	19,4
Şerit						0,5	5,9	30	358	12,6
Dikişli Boru	9,8	88,2	6,2	55,8	-8,8	15	129	94	810	44,3
Dikişsiz Boru	1,3	13	1,89	18,9	7,7	-	-	-	-	-
Çelik Döküm	-	-	-	-	-	-	-	25	348	-
Pik Döküm (boru)	-	-	10,7	36,8	-	0,3	1,9	81	535	152
ÇELİK ÜRÜNLER TOPLAMI	11,4	103,815	8,3	78,8	-	5,5	18168	4260	4521	93
DEMİR ÇELİK ÜRÜNLERİ TOPLAMI	11,4	103,815	19	115,646	2,1	18,3	170,3	341	5056	97
DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜ TOPLAMI	11,4	103,815	19	115,646	2,1	118,3	490,3	516	5615,8	62,8

1983. Makine ve Kimya Endüstrisi Kurumunun İZMİR ALİAĞA yüksek vasıflı çelik fabrikasının 300 000 tonluk sıvı çelik kapasiteli uzun ürünlere yönelik birinci kademesi tamamlanacak, yassı ürünlere yönelik ikinci kademesi büyük ölçüde gerçekleşecektir.

1984. Ereğli Demir - Çelik işletmesi 1983 yılı sonunda 4,1 milyon ton/yıl sıvı çelik üretecek kapasiteye ulaşacaktır.

1985. Öte yandan, Beşinci Plan döneminde üretime geçmesi planlanan yaklaşık 10 milyon ton/yıl kapasiteli uzun ve yassı ürün üretecek entegre demir - çelik tesisi, kamu eliyle gerçekleştirilecektir.

Tesisin ön çalışmaları, 1979 - 1980 yıllarında yapılacak ve Dördüncü Plan döneminde yapımına başlanacaktır.

3. İLKELER VE POLİTİKALAR :

1. Ekonomik gelişme ile sınaileşmedeki önemi nedeniyle, demir - çelik sanayiinin kendi kendini sürdürür ve geliştirir nitelikte olması esastır. Demir – çelik sanayiinde öncelikle teknoloji ve girdiler bakımından dışa bağımlılığı azaltıcı uygulamalara ağırlık verilecektir. Bu amaçla, sektörde mühendislik, proje ve faaliyetlerinin geliştirilmesine büyük önem verilecek, demir cevheri, ferro alaşımlar, v. b. girdilerin yurt içi üretimle karşılanması sağlanacak ve girdi kullanımında tasarrufu amaçlayan yatırımlar hızlandırılacaktır.

2. Demir - çelik sanayiinde işgücü verimliliğini, sağlık ve güvenlik koşullarına uygun olarak, artıracak verimli işletmecilik yöntemleri geliştirilecek ve bunun gerekleri yerine getirilecektir. Demir - çelik tesislerinin kapasitelerinin tam kullanılması ve yüksek verimle çalışması sağlanacaktır.

TABLO : 355 — Yüksek Fırınların Verimliliklerinin Geliştirme Programı (1)

Tesisler	Faydalı Hacim (M3)	Kuruluş Kapasitesi (Ton/Gün)	Verimlilik Hedefleri (Ton/Gün M3)
			1978	1979	1980	1981	1982	1983
İsdemir
YF No:1-2	1386	1574	1,15	1,44	1,62	1,62	1,71	1,71
YF No:3	2000	3000	-	-	1,49	1,57	1,80	1,80
YFNo:4(2)	3200	7040	-	-	-	-	-	2,20
Erdemir
YF No:1	1532	2238	1,43	1,52	1,76	1,76	1,76	1,76
YF No:2	1707	2925	1,71	1,71	1,84	2,10	2,10	2,10
YF No:3	2300	4600					2,00	2,00

Not : (1) Verimlilik oranları 350 gün/yıl çalışma esasına göre saptanmıştır. Şari karışımının niteliği, tepe basıncı, kok oranı kok kalitesi, fırın blast sıcaklığı, oksijenle zenginleştirme, fuel-oil enjeksiyon düzeyleri, vb. yeterince geliştirilerek bu hedeflere ulaşılacaktır. (2) 1983 yılında 2,20 ton/gün m3 verimlilikle üretime geçecektir. (4 ncü yüksek, fırın kapasitesi proje seçimine göre 3200 m3 hacminde olabilir.)

3. Demir - çelik sanayiinde işletme büyüklüklerinde ekonomik verimlilik ölçütleri göz önünde tutulacak, ileri teknolojiye, yüksek fırın ve oksijen konverterine dayanan entegre tesislerinin kurulması ana ilke olacaktır. Dünyadaki bilimsel ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda, ekonomik gereklere ve ölçeklere uygun genişletmeler ve teknolojik yenilemeler desteklenecektir. Entegre tesislerdeki yüksek fırın verimliliklerinin artırılması için gerekli önlemler alınacak ve yenileme yatırımları yapılacaktır.

4. Kalite iyileştirilecek ve mukavemet artırıcı şekillendirmeler kullanımda ekonomik yarar sağlamak amacıyla yaygınlaştırılacaktır.

5. Demir - çelik ürünleri ve demir - cevheri üretimi yapan kamu ve kamu iştirakli kuruluşlar Demir - Çelik Sektör Kurumu bünyesinde yeniden örgütlenecektir. Dışsatıma yönelik imalatta kullanılmak veya Bakanlar Kurulunca belirlenecek ürünlerle ilgili olmak üzere sanayicilerin yapabilecekleri dışalımlar dışındaki demir - çelik ürün ve ara ürünleri dışalımı ve bunların dağıtımı kamu kuruluşlarınca yapılacaktır. Mühendislik ve proje çalışmaları kurum yapısında örgütlenip, buna bağlı montaj ve yapım üniteleri, bu yapı içinde geliştirilecektir.

6. Kaliteli çelik üretmek amacıyla kurulan ark ocaklarının bu amaca yönlendirilmesi ve tam kapasiteyle çalışması hedef alınacak ve üretim sırasında etkili bir kalite denetimi oluşturulacaktır.

7. Demir - çelik sanayii için özel hizmet içi eğitim programları oluşturulacak ve bu alanda bilimsel çalışmalar ve araştırmacılık özendirilecektir.

8. Demir -. çelik üretim tesislerinde çok amaçlı ünitelerin gelişmesine ve yürütülmesine özel bir önem verilecek, böylece yeni yatırımlardaki yerli imalat payı hızla artırılacaktır.

9. En az 350.000 ton/yıl kapasiteli elektrik ark ocakları ile entegre kontinü haddehaneler dışında yeni haddehaneler kurulması özendirilmeyecektir. Özel haddehaneler temel olarak elektrik ocaklarında üretilen çelikleri işleyeceklerdir. Ancak gerek duyulmasında, kamu adına fason imalat da yapacaklardır.

10. Özel elektrik ark ocaklı çelik üretim tesislerinin, teknolojilerini geliştirip bütünleşmeleri ve kaliteli çeliğe veya entegre tesislerde üretilmesi ekonomik olmayan ürünlere yönelmeleri özendirilecektir.

11. Demir - çelik sanayiinin hurda talebinin gerek duyulan nicelikte karşılanabilmesi için gemi söküm, hurda toplama ve hazırlama tesisleri geliştirilecektir. Sınai faaliyetler sonucunda oluşan hurdadan gereğince yararlanılmasına çalışılacaktır.

12. İnşaat sektöründe, demir kullanımını azaltıcı ve tasarrufu sağlayıcı yönde, kullanılan uzun ve yassı çelik ürünlerin niteliklerinin yükseltilmesi, rasyonel kesitlere yönelinmesi için üretim sırasında gerekli önlemler uygulanacaktır.

13. Demir - çelik sanayii için gerekli tüm girdilerin yeterli miktar, nitelik ve zamanda sağlanması ve teslimi için uzun dönemli programlar hazırlanacak ve uygulanacaktır.

14. Kısa dönemde 'krom - bazlı demir ve çelik alaşımlarının, çeşitli kullanım alanlarında, diğer alaşımlı demir ve çelik ürünleri yerine kullanılması ayrıntılı olarak araştırılacaktır.

TABLO : 356 — Sıcak Maden Kapasitesinin Geliştirilmesi Programı (1)

(Bin Ton)

	1978	1979	1980	1981	1982	1983	1978 – 83 Yıllık Ortalama Artış (Yüzde)	1988	1983-88 Yıllık Ortalama Artış (Yüzde)	1993	1988 -93 Yıllık Ortalama Artış (Yüzde)
Karabük	640	850	900	900	900	950	8,2	950	-	950	-
Ereğli (2,3)	931	1297	1524	2062	3200	3400	29,5	5620	10,5	6200	1,9
İskenderun(4)	550	1400	1400	2443	2989	4100	49,4	7844	13,8	8300	1,1
Sivas (5)	-	-	-	-	-	-	-	2126	-	2220	0,9
V.Entegre (6)	-	-	-	-	-	-	-	2100	-	8200	31,3
	2121	3547	3824	5405	7089	8450	31,8	18640	17,1	25870	6,7

Not : (1)350 gün/yıl üretim esas alınmıştır. Yüksek fırın revatmanlarının yaratacağı üretim düşüşü dikkate alınmıştır.

(2)Ereğli tesisi yüksek fırınları, hammadde hazırlama sisteminin yetersizliği nedeniyle 1980 yılına kadar düşük kapasite ile çalışacaktır. (Tevziattaki gecikmeler nedeniyle revize edilmiştir.)

(3)Üçüncü yüksek fırın Nisan 1982'de, dördüncü fırın ise I987'de 1,6 milyon ton/yıl kapasite ile üretime geçecektir.

(4)Dördüncü yüksek fırın Haziran 1983'te üretime geçecektir.

(5)1984'te 2022 bin ton kapasite ile üretime geçecektir.

(6)İlk yüksek fırın 4 000 m3 faydalı hacim ile 1988 yılı Ekim aynıda üretime geçecektir.

TABLO : 357 – Sıvı Çelik Üretim Kapasitesinin Geliştirilmesi Programı

(Bin Ton)

	1978	1979	1980	1981	1982	1983	1984	1985	1986	1987	1988	1993
Uzunlar	(1941)	(2451)	(2620)	(3840)	(4050)	(4897)	(5850)	(6740)	(7080)	(7020)	(9420)	(13800)
Karabük	620	590	550	730	700	750	750	700	700	700	700	600
İskenderun	660	1000	1200	2200	2400	3200	3200	3200	3200	3200	3200	3200
Sivas(1)	-	-	-	-	-	-	1000	2000	2400	2400	2400	2400
Özel	661	861	870	910	950	947	900	840	780	720	720	400
V.Demir Çelik(3)	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	2400	7200
Yassılar	(1043)	(1502)	(1750)	(2000)	(3000)	(3500)	(6300)	(6300)	(7400)	(9000)	(10800)	(16000)
Erdemir(4)	1043	1502	1750	2000	3000	3500	4100	4100	4100	5400	6400	6400
İskenderun(2)	-	-	-	-	-	-	2200	2200	3300	3600	4100	4400
V.Demir Çelik(5)	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-	4800
Diğerleri	(237)	(398)	(457)	(855)	(954)	(989)	(1296)	(1429)	(1519)	(1743)	(1743)	(3350)
Karabük	30	60	100	120	200	200	200	250	250	250	250	350
MKEK	65	83	83	359	359	359	559	559	559	678	678	1278
Özel	132	240	254	356	365	400	497	570	650	740	740	350
Diğer Kamu	10	15	20	20	30	30	40	50	60	75	75	350
TOPLAM	3221	4351	4827	6695	8004	9386	13446	14469	15999	18563	21963	32750
Kamu Toplam	2428	3250	4003	5429	6689	8039	12069	13059	14569	19703	20503	30978
Kamu Üretimi Payı %	75,3	74,6	78,1	81,0	83,5	85,6	87,1	90,2	91,0	92,1	93,3	94,4

Kaynak : DPT.

(1)Haziran 1984'de üretime geçecektir.

(2)İskenderun II. Tevsiatı iki yeni LD Konvertör ile 1983'ün sonunda devreye girecektir.

(3)Ekim 1988'de 2400 bt/yıl kapasite ile üretime geçecek ve tesis 9,6 milyon ton yıllık nihai ürün kapasitesine 1993'te ulaşacaktır.

(4)Erdemir'in 1978 -1981 yılları üretimi tevsiattaki gecikmeler nedeni ile revize edilmiştir. 4100 bt/yıl kapasiteye 1983'te ulaşacaktır.

(5)Tesis 1989'dan itibaren 4800 bin ton/yıl sıvı çelik karşılığı yassı ürün üretecektir.

TABLO: 358 – Dördüncü Plan Döneminde Demir-Çelik Sektörü Ürünleri Yurt İçi Talebi

Miktar: Bin Ton

Değer : Milyon TL.

(1978 yılı Fiyatları)

	Gerçekleşme		Gerçekleşme		Üçüncü Plan Yıllık Artışı %	Gerçekleşme		Gerçekleşme		Dördüncü Plan Yıllık Artışı %
	1972		1977			1978		1983
MALLAR	Miktar	Değer	Miktar	Değer		Miktar	Değer	Miktar	Değer
Kok	10	27,7	27,5	76,3	22,4	-	-	-	-	-
Hurda	109	305	301,6	846	22,6	310	539,7	400	695	5,1
Pik	115	820	14,9	106	-34	15	107	30	214	14,8
Uzun yarı ürün	(154)	(714)	(751,2)	(3843)	37,2	(573,6)	(2659)	-	-	-
Kütük, Blum	-	-	-	-	-	495,4	2297	-	-	-
Filmaşin	-	-	-	-	-	78,2	362	-	-	-
Uzun Ürünler	(81)	(573,4)	(230,8)	(1463,1)	(20,6)	(171,5)	(1083)	-	-	-
Çubuk	44	266	78,4	475	12,3	102,5	622	-	-	-
Profil	18	114	115,8	735	45,1	40	254	-	-	-
Demiryolu mlz.	14	94	36,1	242,6	20,8	28	188	-	-	-
Tel	5	99,4	0,5	9,9	-37	1	19,9	-	-	-
Yassı Yarı Ürünler	(148)	(772)	(500)	(2609)	27,5	(251)	(1254,3)	(434,5)	(2269)	(11,5)
Platina, Slab	-	-	-	-	-	25	75,5	128,5	670,5	38,7
Sıcak sac taslağı	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Soğuk sac taslağı	-	-	-	-	-	226	1178,8	306	1596	19,4
Yassı Ürünler	(67)	(430,7)	(603,9)	(1229,5)	(23,3)	(188)	(1831)	(487)	(3771)	(15,5)
Levha	11	79,8	188,9	645	51,8	105	762	178	1291	11
Sıcak sac	3	63,7	38,6	273	33,7	33	234	-	-	-
Soğuk sac	41	287,2	406,1	2845	58,1	50	350	125	1576	35,4
Kaplamalı sac	-	-	4,2	27	-	-	-	-	-	-
Teneke	1	10,4	27,1	292	93,7	45	485	84	904	13,2
Dikişli Boru	11	105	-5	49,9	-15	-	-	-	-	-
Diğer Ürünler	(53)	(966,6)	(98,2)	(1876,5)	(14,1)	(99)	(1690)	(30)	(596)	-19
Vasıflı ve özel çelik	29	576,7	77,2	1535	21,6	85	1690	30	596	-19
Dikişsiz boru	22	370,5	19,3	325	-3	14	-	-	-	-
Çelik döküm	-	-	-	-	-	-	-	-	-	-
Pik döküm	2	19,4	1,7	16,5	-4	-	-	-	-	-
ÇELİK ÜRÜN TOPLAMI	201	1970,7	132,9	4542,1	18,1	458,5	4604	517	4367	-1,1
DEMR ÇLK ÜRÜN TP	201	1970,7	132,9	4542,1		458,5	4604	517	4367	-1,1
ÇELİK ARA ÜRÜN TP	302	1486	12512	6092		824,5	3913,3	434,5	2269	-13
DMR ÇLK ÜRÜN VE ARA ÜRÜN TP	503	3456,7	2184,1	10634		1283,1	8517,3	951,5	6636	-5
DEMİR ÇELİK SEKTÖR TOPLAMI	7274	4581,7	2500,6	11586,1	20,3	1608,1	9164	1381,5	7545	-3,9