BEŞ YILLIK KALKINMA PLANLARI’NDA DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜ

TÜRKİYE’NİN PLANLI KALKINMA DÖNEMİ

BEŞ YILLIK KALKINMA PLANLARI’NDA DEMİR ÇELİK SEKTÖRÜ

Ülkemizde planlı kalkınma dönemi 1962 yılı sonunda başlamıştır.

Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı (1963-1967), 16 Ekim 1962 tarihli ve 77 sayılı Uzun Vadeli Planın Yürürlüğe Konması ve Bütünlüğünün Korunması Hakkındaki Kanun hükümlerine uygun olarak, Türkiye Büyük Millet Meclisi Plan Karma Komisyonu, Cumhuriyet Senatosu ve Millet Meclisinde görüşülüp 21 Kasım 1962 tarihinde onaylanmış ve 3 Aralık 1962 tarihli ve 11272 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanmıştır.

Birinci Beş Yıllık Kalkınma Planı’nda kalkınma planlarına ilişkin şu açıklamalar yer almıştır:

“Türkiye’de Planlı Kalkınma Dönemi;

İnsan hak ve hürriyetlerini, milli dayanışmayı, sosyal adaleti, ferdin ve toplumun huzur ve refahını gerçekleştirmeyi ve teminat altına almayı mümkün kılacak bir demokratik düzeni kesin olarak seçmiş olan Türk Milletinin, Anayasamızda açık ifadesini bulan iktisadi ve sosyal hayatı, keyfi ve plansız davranış tecrübelerine son verip adalete, tam .çalışma esasına ve herkesin insan haysiyetine yaraşır bir yaşayış seviyesi sağlanması amacına göre düzenleme arzu ve azmine uygun olarak :

Milli tasarrufu artırmak, yatırımları toplum yararına, gerektirdiği önceliklerle, yöneltmek ve iktisadi, sosyal ve kültürel kalkınmayı demokratik yollarla gerçekleştirmek üzere Birinci Beş. Yıllık (1963 - 1967) Kalkınma Planı hazırlanmıştır.

Birinci Beş Yıllık Planın yürürlüğe konmasıyla memleketimiz yeni bir iktisadi hayat düzenine girmiştir.

Bu düzen, idarenin, iş adamlarımızın ve halkımızın geniş, anlayış ve işbirliği içinde çalışmalarını gerektirmektedir.

İdare, planın başarıyla uygulanması için düzenleme, yol gösterme, denetleme ile ilgili çalışmalarını açık, kararlı ve devamlı olarak yürütmekle görevlidir.

Kamu yatırımlarının planda öngörülen ölçülerde ve eksiksiz olarak gerçekleştirilmesi, ilgili bütün Devlet daire, teşekkül ve müesseseleri ile mahalli idarelerin ödevidir.

Perspektif Plan Zarureti:

Türkiye gibi az gelişmiş bir toplumun ileri bir hayat standardına ulaşması ancak uzun süreli ve sistemli bir görüş çerçevesi içinde yürütülecek devamlı kalkınma çabalarıyla sağlanabilir.

Bunu gerçekleştirmek için hedeflere ve bu hedeflere ulaşmayı sağlayacak kaynak ve araçlara uzun bir zaman perspektifi içinde bakmak ve kalkınma plânlarının hazırlanmasında bu perspektifi gözönünde bulundurmak gereklidir.

Uzun süreli perspektif, ekonominin ve sosyal yapının gelişmesi yönlerini belirtir. Bu genel çerçeve içinde hazırlanacak kısa süreli dönem plânlarında ise tesbit edilen hedeflerle kaynaklar ve araçlar arasında bir denge kurularak, yapılacak işler öncelik sıralarına göre programlara bağlanır. Dönem plânlarının uygulanmasını sağlayacak yürütme araçları yıllık programlarda ayrıntılı olarak tesbit edilir.

Perspektif plân, dönem plânları arasında bütünlüğü ve devamlılığı gözetir; ileride düzeltilmesi güç, hatalı kararlar alınmasını önleyerek kaynak israfına sebep olmadan ana hedeflere en kısa yoldan ulaşılmasını sağlar.

Türkiye'nin Birinci Beş Yıllık Kalkınma Plânı on beş yıllık bir perspektif plânın ilk hamle safhasıdır. Plânın hazırlanmasında Türk toplumunun ulaşmak istediği sosyal ve iktisadi hedefler ile harekete geçirilmesi gereken kaynaklar on beş yıllık bir perspektif açısından ele alınmıştır. Bu sebeple plânın sosyal hedeflerinin ve bunlar arasındaki önceliklerin tesbitinde ve çeşitli sektörlerin gelişme programlarının hazırlanmasında 15 yılın sonunda beklenen sonuçlara göre hareket edilmiştir.

On beş yılda ulaşılacak hedefler; Türkiye'nin kalkınması için gerekli olan her sahada yeter sayıda ve üstün nitelikte ilim adamı ve teknik mütehassısın yetiştirilmiş olması, yüzde 7 lik bir gelişme hızının sağlanması, İstihdam meselesinin çözülmesi, dış ödeme dengesine ulaşılması ve bu hedeflerin sosyal adalet ilkelerine uygun olarak gerçekleştirilmesi, şeklinde özetlenebilir.

Ancak, perspektif plânlama ile dönem planları arasındaki ilginin mahiyeti gözönünde tutularak uzun süreli hedeflerle dönem plânları hedefleri arasında ilk bakışta çelişme şeklinde görülebilecek bazı farklar bulunabileceğini belirtmek gerekir.

Meselâ, uzun sürede dış ödemeleri dengeye getirmeyi hedef tutan bir plânın ilk 5 yıllık dönemi, geçmiştekinden daha büyük bir ödeme açığını gerektirebilir. Aynı şekilde, büyük bir gelişme hızı ile bütün sosyal meselelerin kısa süreli bir plân döneminde çözülmesi amaçlarının bir arada gerçekleşemeyeceği de açıktır.

Asıl amaç, sosyal meselelerin çözümü ve genel refah seviyesinin yükseltilmesidir. Ancak, bütün kaynakların başlangıçta buna yöneltilmesi amaca ulaşılmasını geciktirir. Zira, önemli olan, bu amaca uzun sürede yöneltilecek kaynakları en yüksek seviyeye çıkarmaktır. Bu sebeplerle bazı konularda kısa süre içinde fedakârlık yapılması, bunların uzun süre açısından ele alınmaları ve hedeflerin perspektif plân çerçevesinde uzlaştırılması gerekir. Temel hedefimiz; sosyal adalet, istihdam ve dış ödeme dengesinin yüksek bir gelir seviyesinde gerçekleştirilmesidir.”

1962 yılında başlayan planlı dönemde bugüne kadar 10 plan hazırlanmıştır. Kamu için emredici, özel sektör için yol gösterici mahiyette olan kalkınma planları bugün için eski etkinliğini yitirmiş olsa da, içerdikleri bilgiler, hedefler ve önlemler ile daima yararlı başvuru kaynağı olmuştur.

Bu husus Demir Çelik Sektörü için de geçerlidir. Bu noktadan hareketle, Kalkınma Planları’nın demir çelik sektörü ile ilgili bölümlerini özetleyerek da olsa bir araya getirmenin, yıllar içinde sektörün gelişimini nasıl yönlendirebildiğini veya yönlendiremediğini anlamak açısından yararlı olacağını düşünüyorum.

Sonraki dönemde gelişen Stratejik Planlama çalışmalarında da geçerli olduğu gibi, aslında ortaya konan Kalkınma Planı Raporları’ndan önemlisi bu planların hazırlanması sürecidir. Sektörün tüm ilgililerinin bir araya gelerek daha iyi tanışmasını, fikir alışverişi yapmasını sağlayan bir platform olarak oluşturulan İhtisas Komisyonları ile önemli yararlar sağlanmıştır.

Bundan sonra sıra ile Kalkınma Planları’nda demir çelik sektörü ile ilgili kısımlar olduğu gibi veya kısaltılarak ( detay tablolara yer vermeksizin ) verilecektir. İlgileneceklere yararlı olmasını dilerim.

03.05.2016

www.muctebabekcan.com